Dış sıkma ve diş gıcırdatma alışkanlığı, yani bruksizm, fark edilmeyen ancak uzun vadede ciddi ağız ve çene sağlığı sorunlarına yol açabilen yaygın bir problemdir. Bruksizm genellikle gece uykuda farkına varılmadan oluşur ve zamanla diş yüzeylerinde aşınma, çene eklemi rahatsızlıkları ve kas ağrıları gibi sorunlara neden olur.
Bruksizm Nedir?
Bruksizm, dişlerin istem dışı sıkılması veya gıcırdatılması durumudur. Bu durum genellikle geceleri uykuda bilinçsizce meydana gelir, ancak bazı bireylerde gündüz stres altında da ortaya çıkabilir (diürnal bruksizm).
Bruksizmin Belirtileri Nelerdir?
Sabah uyanıldığında çene veya şakak bölgesinde ağrı
Diş yüzeylerinde aşınma ve çatlamalar
Diş hassasiyeti (sıcak/soğuk hassasiyeti)
Geceleri diş gıcırdatma sesleri
Yanağın iç yüzeyinde tahriş veya izler
Boyun, ense veya baş ağrıları
Çene eklemi tıklaması veya ağız açmada zorluk
Bruksizmin Nedenleri
Stres ve Anksiyete: En sık rastlanan nedenlerdendir.
Uyku Bozuklukları: Uyku apnesi gibi durumlarla ilişkili olabilir.
Dengesiz Kapanış (Malokluzyon): Dişlerin uyumsuz temasları sıkma refleksini tetikleyebilir.
Nörolojik ve Psikolojik Faktörler: Bazı ilaçlar ya da sinir sistemiyle ilgili durumlar etkili olabilir.
Bruksizmin Zararları Nelerdir?
Dişlerde ciddi aşınma, çatlama, kırık
Diş dolgularının veya kaplamaların zarar görmesi
Çiğneme kaslarında yorgunluk, spazm
Çene eklemi hastalıkları (TME bozuklukları)
Baş, boyun ve yüz ağrıları
Bruksizm uzun süre tedavi edilmezse geri dönüşü olmayan ağız ve eklem sorunlarına yol açabilir.
Gece Plağı (Okluzal Splint, Stabilizasyon Splinti) Nedir?
Gece plağı, özel olarak dişlere uygun şekilde laboratuvarda hazırlanan şeffaf, sert yapıda bir apareydir. Yumuşak olanları da yapılmaktadır ancak tedavi edici özelliği düşüktür, aksine zarar verme riski de olduğundan yumuşak plaklar önerilmemektedir. Genellikle üst çeneye uygulanır ve uyku sırasında dişlerin temasını engelleyerek aşınmayı ve çene kaslarındaki gerilimi azaltır. Ayrıca eklemi ideal konumda tutarak tedavi edici etki gösterir.
Gece Plağının Faydaları:
Dişlerin aşınmasını ve yapısal zararları önler
Temastaki kuvveti tüm dişlere dağıtır
Çene kaslarındaki baskıyı azaltarak ağrıyı hafifletir
TME bozukluklarının ilerlemesini yavaşlatabilir
Ağız açmadaki kısıtlılığı rahatlatır
Uyku kalitesini arttırabilir
Gece plağı, tedavinin ilk basamağıdır ve bruksizme neden olan altta yatan etkenlerin ayrıca değerlendirilip gerekirse psikolojik destek, botoks veya kas gevşeticiler gibi yardımcı yaklaşımlarla desteklenmesi gerekebilir.
Gece Plağı Nasıl Kullanılmalı?
Sadece hekiminiz tarafından belirlenen süre ve şekilde kullanılmalıdır
Takılmadığı zamanlarda kutusunda, su içinde veya nemli ortamda saklanmalıdır
Ağızdan çıkarırken zarar vermemek için dikkatli olunmalıdır
Kullanımdan sonra düzenli temizlenmelidir
Rutin kontroller çok önemlidir
Bruksizm, günlük yaşamı etkileyen ama genellikle fark edilmeyen bir problemdir. Erken tanı ve uygun gece plağı uygulaması ile hem dişlerinizin sağlığını koruyabilir hem de uzun vadede daha ciddi sorunların önüne geçebilirsiniz.